Grzybica jamy ustnej to jedna z najpowszechniejszych chorób błony śluzowej jamy ustnej. To nieprzyjemne schorzenie może przybierać wiele różnych postaci od białego nalotu przez zaczerwienione zmiany rumieniowe aż po pękające, bolesne nadżerki. Dowiedz się więcej o sposobach diagnozowania oraz leczenia grzybicy jamy ustnej.
Uczucie pieczenia oraz szczypania w jamie ustnej to objaw, który może wskazywać na różnego rodzaju zmiany chorobowe dotyczące jamy ustnej. Jednakże, gdy dodamy do tego zaczerwienienie błony śluzowej oraz narastający dyskomfort pojawiający się po spożytym posiłku możemy spodziewać się, że mamy do czynienia z grzybicą jamy ustnej. Profesjonalnie nazywana kandydozą spowodowana jest aktywnością grzybów ze szczepu Candida albicans, które w warunkach fizjologicznych występują w dużej ilości w jamie ustnej, nie powodując zmian chorobowych. Jednakże gdy dochodzi do obniżenia odporności zachwianiu ulega także zazwyczaj stabilny układ drożdżak-człowiek, co doprowadza do rozwoju kandydozy.
Pierwsze objawy grzybicy
W początkowym stadium grzybica nie powoduje jednoznacznych objawów. Pierwszym symptomem zakażenia drożdżakami może być przykry smak w ustach, uczucie pieczenia, suchości lub uciążliwego szczypania. Objawy te nasilają się szczególnie po spożyciu posiłku.Ta zależność wynika z metabolizmu grzybów wywołujących chorobę, ponieważ ich podstawowym składnikiem odżywczym oraz swoistym podłożem idealnym do wzrostu są węglowodany. Ten element obecny w większości posiłków spożywanych w ciągu dnia powoduje nagły wzrost drożdżaków oraz nasilenie nieprzyjemnych dolegliwości.
Rodzaje zmian grzybiczych
Ostatecznym potwierdzeniem, iż doszło do grzybiczego zakażenia błony śluzowej jest dodatni wynik posiewu mykologicznego wykonanego na podstawie wymazu z jamy ustnej. Jednakże przed otrzymaniem jednoznacznego wyniku możemy zaobserwować pojawiające się zmiany oraz wykwity obecne w różnych miejscach jamy ustnej, jednak zazwyczaj na języku lub podniebieniu twardym. Istnieje kilka rodzajów kandydozy,a znaczące różnice w ich wyglądzie spowodowane są ich odmienną etiologią. Jedna z postaci grzybicy nazywana rzekomobłoniastą przyjmuje formę białego nalotu na błonie śluzowej wyglądem przypominającym zsiadłe mleko. Wykwity dają się zetrzeć za pomocą gazika z pozostawieniem czerwonej powierzchni z krwawiącymi punktami. Najczęściej spowodowana jest niedoborami odporności. Kolejnym typem jest grzybica zanikowa, która manifestuje się rozlanymi, nieuniesionymi czerwonymi zmianami. W dalszym etapie dochodzi do ścieńczenia nabłonka jamy ustnej oraz powstania bolesnych pęknieć i nadżerek. Ta postać wywołana poprzez długotrwałe stosowanie antybiotyków. U osób użytkujących protezy ruchome oprócz zmian grzybiczych można także zaobserwować zapalenie kątów ust, które powszechnie nazywane są zajadami.
Przyczyny kandydozy
Powstawanie zmian grzybiczych jest zazwyczaj odzwierciedleniem ogólnego stanu zdrowia oraz zmian zachodzących w jego ciele. Podstawowymi czynnikami predysponującymi do powstania kandydozy są:
- zła higiena jamy ustnej
- nieprawidłowe wchłanianie substancji odżywczych związanych np. z chorobami jelit lub niedobory żywieniowe (anoreksja, bulimia)
- przewlekłe drażnienie błony śluzowej jamy ustnej spowodowane ostrymi krawędziami wypełnień, użytkowaniem protez lub aparatów ortodontycznych
- cukrzyca
- niedobory immunologiczne (HIV, terapia obniżająca odporność przed przeszczepem szpiku)
- przebyta chemio- oraz radioterapia
- białaczka, chłoniaki
- długotrwała terapia sterydami zwłaszcza w postaci wziewnej wykorzystywanych w przebiegu leczenia astmy
- wahania w mikroflorze jamy ustnej spowodowane antybiotykoterapią doustną, szczególnie w przypadku stosowania antybiotyków o szerokim spektrum działania np. amoksycylina
- zaburzenia wydzielania śliny, kserostomia
Leczenie grzybicy jamy ustnej
Najważniejszym czynnikiem gwarantującym wyleczenie kandydozy jest poprawa higieny jamy ustnej. Jeśli kandydoza wywołana jest istnieniem choroby współtowarzyszącej poprawa stanu ogólnego powinna doprowadzić do osłabienia się nieprzyjemnych dolegliwości ze strony jamy ustnej. Najczęściej do wyeliminowania grzybicy wystarczające jest leczenie miejscowe, które polega na stosowaniu płukanek o właściwościach przeciwgrzybiczych takich jak np chlorheksydyna (Eludril). Zmiany grzybicze miejscowo należy pędzlować zawiesiną nystatyny lub natamycyny. Alternatywę stanowią także tabletki do ssania zawierające amfoterycynę. Pomocny może okazać się także żel stomatologiczny o nazwie Daktarin do stosowania 3-4 razy dziennie. Dodatkowo pacjentom zaleca się wykluczenie węglowodanów z diety oraz ograniczenie spożycia nabiału.
